چاقی یکی از دغدغه های امروز بسیار از مردم است و برای رفع چاقی و لاغر شدن راهکارهای مختلفی را هم امتحان می کنند. امروزه با افزایش زندگی آپارتمانی و تحرک کمتر، ماشینی شدن کارها، جایگزینی تفریح های بی تحرک مانند بازی های کامپیوتری به جای بازی های حرکتی، تغذیه ناسالم و رواج غذاهای آماده و فست فودی و نداشتن وقت برای ورزش، چاقی و اضافه وزن بیش از پیش رایج شده است.
چاقی و اضافه وزن، یک مشکل پیچیده است که می تواند منجر به انواع بیماری ها و مشکلات حاد تر در اثر چاق بودن شود. اضافه وزن و تجمع بیش از حد چربی در بدن مشکلات پزشکی را به همراه دارد از جمله بیماری های قلبی، دیابت، فشار خون بالا و برخی سرطان ها.
معمولا اضافه وزن و چاق شدن ناشی از ارث و عوامل ارثی است. علاوه بر آن عوامل فیزیولوژیکی و محیطی از جمله رژیم بد غذایی، سبک زندگی ماشینی و بی تحرکی بر اضافه وزن اثر می گذارد. تاثیر مصرف برخی داروها به خصوص داروهای اعصاب و استرس بیش از حد نیز بر چاقی چشم گیر است.
تعریف چاقی بر اساس نظر سازمان بهداشت جهانی
سازمان بهداشت جهانی چاقی را به این شکل تعریف می‌کند:
" اضافه وزن و چاقی به‌عنوان تجمع غیرطبیعی یا بیش‌ازحد چربی که خطری برای سلامتی ایجاد می‌کند، تعریف می‌شود.برای اینکه بفهمیم چاق هستیم یا نه، محققان شاخصی به نام BMI (شاخص توده بدنی) را تعریف می‌کنند. سازمان بهداشت جهانی به‌صورت کلی می‌گوید: اگر شاخص توده بدنی در فردی بیش از ۲۵ باشد، او دارای اضافه وزن بوده و اگر بالا ۳۰ باشد، شخص دچار بیماری چاقی است."
دلایل چاقی و اضافه وزن
مهم ترین عامل چاقی در افراد عادی و سالم، دریافت بیش از حد کالری از غذا است. برخی از غذاهایی که کالری بالایی دارند در پایین نام برده شده است که عبارتند از:
- فست‌فودها و غذاهای سرخ‌شده، مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده
- غذاهای گوشتی چرب و فرآوری‌شده
- محصولات لبنی پرچرب
- غذاهایی که شکر اضافه دارند، مانند محصولات پخته‌شده، غلات صبحانه آماده
- غذاهای حاوی قندهای پنهان، مانند سس کچاپ
- مواد غذایی کنسرو‌شده و بسته‌بندی‌شده
- آبمیوه‌های شیرین، نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های الکلی
- غذاهای فرآوری‌شده با کربوهیدرات بالا، مانند نان و شیرینی
عوارض چاقی یا اضافه وزن
چاقی می تواند منجر به بروز بیماری های بسیاری شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. از جمله بیماری های ناشی از اضافه وزن عبارت اند از:
- فشارخون
- دیابت
- اختلال در چربی خون
- بیماری عروق کرونر
- سکته مغزی
- سایش مفاصل یا استئوآرتریت
- توقف تنفس در خواب
- انواع مختلف سرطان ها
- کبد چرب
- کیسه صفرا
راه تشخیص اضافه وزن
سوال مهم اما این است که از کجا بفهمیم دچار اضافه وزن هستیم. همان‌طور که حتما می‌دانید، وزن افراد به تنهایی فاکتور مناسبی برای بیان چاق بودن یا نبودن آنها نیست، زیرا وزن به پارامترهای مختلفی از جمله جنسیت، قد، سن، میزان توده‌ی عضله و… بستگی دارد.
بنابراین برای رفع این مشکل، محققان شاخص توده‌ی بدنی یا BMI را معرفی کرده‌اند. شاخص توده بدنی معیاری است که از قد و وزن شما برای بررسی سالم بودن وزنتان استفاده می‌کند. در محاسبه BMI، وزن یک فرد بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد او برحسب متر بیان می‌شود. برای مثال، BMI=25 به معنای ۲۵ کیلوگرم بر متر مربع است. در نتیجه شما با اندازه گیری bmi می توانید سالم بودن وزنتان را بررسی کنید و با مراجعه به سایت ها از جدول BMI کمک بگیرید.