شاخص توده بدنی یا شاخص کوتله یا بی‌ام‌آی (به انگلیسی: BMI، مخفف body mass index) سنجشی آماری برای مقایسه وزن و قد یک فرد است. در واقع این سنجش میزان چاقی را اندازه‌گیری نمی‌کند بلکه ابزاری مناسب است تا سلامت وزن فرد با توجه به قدش تخمین زده شود. این شاخص در بین سالهای ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۰ توسط آدولف کوتله دانشمند بلژیکی ابداع شد. نحوه محاسبه آن بسیار ساده است و در بسیاری جاها برای مشخص کردن اضافه وزن و کسر وزن استفاده میشود ( منبع ویکی پدیا )
به طور کلی چاقی را با نمایه توده بدن (BMI) اندازه گیری می کنند که از فرمول زیر بدست می آید:
بر اساس این شاخص اگر BMI فردی مابین 5/18 تا 9/24 قرار بگیرد وزن طبیعی داشته، از 25 تا 9/29 اضافه وزن و از 30 به بالا چاق محسوب می شود.
انواع چاقی بر اساس شاخص BMI
به طور کلی دو نوع چاقی وجود دارد: چاقی آندروئیدی (سیبی شکل) و چاقی ژنوئیدی (گلابی شکل). چاقی آندروئیدی بیشتر در مردان و چاقی ژنوئیدی بیشتر در زنان دیده می شود. اگر در فرد چاق، نسبت دور کمر به دور باسن کمتر از 75/0 باشد چاقی از نوع ژنوئیدی و اگر این نسبت 85/0 یا بالاتر باشد چاقی از نوع آندروئیدی است. نسبت بالای ۱ برای مردان و بالای 8/0 برای زنان نشان‌دهنده‌ی خطر بسیار زیاد فشار خون بالا، دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، نقرس، و سکته است. حتی کمی چاقی در دسته‌ی آندروئید خطر زیادی به همراه دارد. هنگام مراجعه برای لاغری موضعی و پیکر تراشی اندازه گیری شاخض BMI مهم است
انواع خاص چاقی موضعی آندروئیدی :
۱. چاقی کامل بالاتنه:
اغلب اوقات این فقط به این معنی است که فرد بیش از حد می‌خورد و به اندازه‌ی کافی ورزش نمی‌کند.
۲. چاقی در مرکز شکم (زیر شکم):
این معمولا ناشی از افزایش ناگهانی هورمون استرس، یعنی کورتیزول، و افسردگی و اضطراب است. ورزش و شیوه‌های تسکین استرس می‌تواند مفید باشد.
۳. چاقی پایین‌تنه:
برای زنانی که چاقی‌شان از این الگو تبعیت می‌کند، ضروری است که تمرین‌های استقامتی پایین‌تنه را انجام دهند. برای اطمینان از حذف چربی به‌طور موثر، ورزش قلبی عروقی مهم است.
۴. چاقی ورم شکم:
این می‌تواند ناشی از مصرف بیش از حد الکل یا مشکلات تنفسی باشد.
انواع خاص چاقی موضعی ژنوئیدی :
۵. چاقی پایین‌تنه که ران‌ها را نیز در بر می‌گیرد:
این چاقی‌اغلب در کسانی وجود دارد که باردار هستند. این چاقی بعد از بارداری به مرور از بین می رود.
۶. شکم بزرگ و برآمده با چربی در انتهای کمر:
این نوع بدن مانند شماره ۱، اغلب ناشی از عدم تحرک است.
البته، مهم است که مراجعه کننده با یک پزشک صحبت کند تا مطمئن شوید علت‌چاقی به هم خوردن توازن هورمونی یا عوامل ژنتیکی دیگر نیست.
آیا میدانید تقریبا هر نوع چاقی با لاغری موضعی و پیکر تراشی قابل درمان است ؟! با اکسیر تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید .
دستگاه آنالیز بدن بر اساس شاخص BMI
در برخی از افراد و مخصوصاً ورزشکاران، شاخص BMI به تنهایی نمی تواند تعیین کننده میزان چاقی باشد. با استفاده از دستگاه های آنالیز بدن می توان ترکیبات مختلف بدن از جمله آب، چربی و در صد آن، تعیین انواع چربی، درصد عضلات بدن به تفکیک، وزن عضلات نواحی مختلف به تفکیک، وزن چربی قسمتهای مختلف به تفکیک، چربیهای موضعی و عمومی و ... را با روشی کاملاً علمی و دقیق ارزیابی کرد.که تناسب اندام شما را نشان میدهد . این روش به مراجعه کننده و پزشک این امکان را میدهد تا به صورت منظم میزان چربی بدن، حجم خالص عضله و ساخت عضله در بدن را اندازه گیری کرده و وی درک خواهد کرد که رژیم، سبک زندگی و برنامه ورزشی تا چه حد تاثیر گذار بوده است.
در سالهای اخیر روشهای اندازه گیری ترکیبات بدن انسان با ابداع دستگاه‌های جدید بسیار متحول شده است؛ روش‌هایی مانند تصویر برداری تشدید مغناطیسی MRI، اندازه گیری به کمک اشعه ایکس و روشهای مبتنی بر امواج رادیویی مانند آنالیز امپدانس بیوالکتریک که به اختصار BIA معرفی میشود.
روش BIA نسبت به سایر روشهای اندازه گیری ترکیبات بدن، یک روش ارزان قیمت، بدون خطر با قابلیت حمل و نقل و کاربری آسان می‌باشد که به سرعت در حال گسترش است. روش BIA می‌تواند به سرعت میزان آب بدن، میزان کل چربی بدن، درصد چربی بدن، توده چربی اضافه بدن و توده بافت نرم بدن را اندازه‌گیری نماید. دقت اندازه‌گیری به روش BIA در مقایسه با سایر روشهای پیچیده تأیید شده است و تناسب اندام شما را نشان میدهد .
